Fotopersbureau Het Zuiden, december 1930
Het pand stond op het voormalige achtererf van Markt 19. Het pand is even diep als de breedte van dit achtererf. Vanaf het laatste kwart van de 18de eeuw staat het huis in verbinding met het rechter buurpand. Oorspronkelijk zullen het twee afzonderlijke panden geweest zijn. De gemeenschappelijke zijmuur is 42 cm dik. Het huis was onderverdeeld in een voor- en achterhuis, gescheiden door een brandmuur. | 390 |
Het pand is dieper dan de breedte van het hoekperceel Markt 19. Waarschijnlijk is het gebouwd nadat het binnenterrein herverkaveld is. Gezien de schaarse bouwsporen zal dit in de 14de of 15de eeuw hebben plaatsgevonden. De middeleeuwse indeling in voor- en achterhuis is nog in de kelder herkenbaar aan de tussenmuur. Het pand heeft in verbinding gestaan met de beide buurpanden. In 1777 is het gedeeltelijk vernieuwd. | 390 |
BeschrijvingAlgemeen:Het pand Kerkstraat 5 bevindt zich in een gesloten gevelrij aan de zuidwestzijde van de Kerkstraat en is gelegen op een ondiep, rechthoekig perceel. Het pand heeft een indeling in een vooren een achterhuis, van elkaar gescheiden door een vermoedelijk vroeg 15de-eeuwse brandmuur (XVA), die gedeeltelijk nog aanwezig is (een deel van de muur is in 2002 gesloopt). In de brandmuur zijn, aan de zijde van het achterhuis, kaarsnissen aangetroffen. Op de verdieping bevinden zich in het muurwerk nog vier strijkbalkankers. Het pand omvat vier niveau’s, te weten de kelders, een hoge begane grond, een eerste verdieping en een zolderverdieping onder een zadeldak met aan de straatzijde een wolfeinde. Het achterhuis bezit bovendien een tussenverdieping. De kelder onder het voorhuis is thans dichtgestort; onder het achterhuis bevindt zich een kelder met tongewelf. Tot in de 19de eeuw vormde het pand één geheel met het linkerbuurpand Kerkstraat 5a, waarmee het in directe verbinding stond. Vanaf de 18de eeuw, maar mogelijk ook eerder, heeft het pand gefunctioneerd als pakhuis. Waarschijnlijk in de 19de eeuw is deze pakhuisopzet gecombineerd met verkoopactiviteiten. In de eerste helft van de 20-ste eeuw is de pakhuisfunctie komen te vervallen.Voorgevel:De gepleisterde laat 19de-eeuwse lijstgevel is in 2002 deels gesloopt en voorzien van een nieuwe pui. De gevel had oorspronkelijk imitatievoegen, maar die zijn thans dichtgeschilderd. De pui is voorzien van een hoge deur en een hoge etalageruit en eindigt met een eenvoudig geprofileerde kroonlijst, die tevens de onderslag van de kozijnen van de eerste verdieping vormt. Deze waterlijst is doorgezet over twee buurpanden aan de rechterzijde (Kerkstraat 3-3a en Kerkstraat 1). Op de eerste verdieping bevinden zich twee gevelopeningen, beide voorzien van geprofileerde kozijnen (XVIIId of XIXA) met pen-en-gatverbindingen en toognagels. Op de verdieping bevinden zich twee moderne vensters met luiken, verband houdend met de voormalige pakhuisfunctie, waarboven een 8-ruits bovenlicht. Op de zolderverdieping bevinden zich twee 6-ruits schuifvensters, waarvan het onderraam schuivend is. De gevel eindigt met een sober geprofileerde kroonlijst die is doorgezet op het buurpand aan zowel de rechter- als de linkerzijde. | 1 |
Linkerzijmuur:De linkermuur vormt een gemeenschappelijke zijmuur met het linkerbuurpand Kerkstraat 5a. De gevel bevat laat-middeleeuws muurwerk. In het achterhuis bevindt zich in de linkerzijmuur een dichtgezette doorgang naar de open plaats van het linkerbuurpand (Kerkstraat 5a).Rechterzijmuur:Tot in de 19de eeuw heeft het pand in verbinding gestaan met het buurpand Kerkstraat 3 en het achterhuis van het pand Markt 17: in de rechter zijmuur bevinden zich diverse dichtgezette doorgangen, onder een eiken latei.Achtergevel:De achtergevel is gepleisterde. De vensteropening op de eerste verdieping is oorspronkelijk groter geweest. Het venster op het zolderniveau is modern.Interieur:In het huidige pand zijn tal van sporen bewaard gebleven die verband houden met de vroegere functie van het pand als pakhuis. Met het oog op de zware belasting van de vloer, is het pand voorzien van een relatief zware dragende constructie. De een enkelvoudige grenen balklaag (XVIIId / XIXA) boven de begane grond is anno 2002 gesloopt maar de eerste verdieping bezit nog een samengestelde balklaag met muurstijlen en korbeels (XVIIId / XIXA). Het pand heeft een kapconstructie bestaande uit schaarspanten met een trekplaat (XVIII). In de kap, in het tweede vak aan de rechterzijde is nog een groot hijsrad aanwezig (XVIII). | 2 |
Redengevende omschrijvingHet pand heeft monumentale waarde als voorbeeld van een 18de- of vroeg 19de-eeuws stadspand met opslagfunctie. Het pand heeft een hoge bouwhistorische waarde vanwege de grotendeels nog aanwezige laat- 18de- of vroeg-19de-eeuwse balklagen met muurstijlen en korbelen. De gepleisterde lijstgevel met oorspronkelijke vensters en luiken dateert uit dezelfde tijd. De met een tongewelf overwelfde kelder, de brandmuur en de zijgevels be-horen tot de oudste bouwmassa (XVA) en zijn van belang als restanten van de laat-middeleeuwse bebouwing op het perceel. | 3 |
Kelder eind 16e eeuw zeker aanwezig. |
Wed. Bouman, (winkel)1416. "Het Ossenhooft". | 72 |
1865 | wed. G. van den Biggelaar (mr. kopersl. en winkel) |
1881 | P.H. Bouman (winkelier in sigaren en thee) |
1908 | wed. P.H. Bouman-van Bergen (in koloniale waren) |
1910 | (Kerkstraat 5): wed. P.H. Bouman-van Bergen (kol. waren, comestibl.) |
1928 | Bouman van Bergen - G.W.L. van Bouman - wed. P.H. Bouman |
1943 | G.W.L. Bouman (kruidenier) - H.C.J. Bouman (boekhouder) - fa. Bouman-van Bergen (comestibles) |
1881 | L.J.M. Verhagen (passementfabriekant) |
F.G.G. Govers, Het geslacht en de firma F. van Lanschot 1737-1901 XXV (1989) 12, 14